“Sượng trái sầu riêng” là một trong những lỗi chất lượng nghiêm trọng nhất, khiến giá trị thương phẩm giảm mạnh dù trái to, đẹp bên ngoài.
Theo quy trình EMI Care (tài liệu “Quy trình Sầu riêng làm trái” và “EMI SẦU RIÊNG – Năm 7”), hiện tượng sượng trái là hậu quả của rối loạn sinh lý trong giai đoạn tích lũy tinh bột và chuyển hóa đường — tức là trái phát triển hình thái bình thường nhưng “sinh hóa bên trong bị tắc nghẽn”.
Biểu hiện thực tế của “sượng trái”
+ Khi bổ ra: cơm cứng, ướt, không dẻo, không thơm, ăn có vị nhạt hoặc đắng nhẹ.
+ Có khi chỉ 1–2 múi trong trái bị sượng, nhưng cũng có khi toàn bộ múi bị “dai, dính, nhão”.
+ Bên ngoài vỏ và gai vẫn bình thường, nên rất khó nhận biết bằng mắt.
Phần 1: Cơ chế sinh lý gây sượng trái
Mất cân bằng nước – oxy trong giai đoạn chín sinh lý• Khi cây bị ngập úng hoặc tưới đẫm trong giai đoạn 90–120 ngày sau đậu, mô trái bị thiếu oxy (yếm khí) → tế bào chuyển từ hô hấp hiếu khí sang yếm khí → tích tụ acid lactic, ethanol → ức chế enzyme amylase (chuyển tinh bột thành đường).
→ Kết quả: tinh bột không thủy phân, cơm không mềm – bị sượng.
Trong quy trình EMI Care, giai đoạn này được gọi là “Giai đoạn 7 – Tích lũy và chín sinh lý”, yêu cầu điều tiết nước cực kỳ ổn định.
Thiếu hoặc rối loạn Kali – Canxi – Bo+ Kali (K): Chuyển hóa tinh bột → đường; Tinh bột không tan → cơm sượng
+ Canxi (Ca): Ổn định màng tế bào và enzyme; Tế bào cơm mất hoạt tính, chín không đều
+ Bo (B): Vận chuyển đường từ lá vào trái; Múi xa mạch rây thiếu đường → sượng cục bộ
K và Bo đặc biệt quan trọng từ 60–110 ngày sau đậu. Nếu không phun bổ sung định kỳ → phần cơm trong trái không chín đều.
Tích tụ Nitrat (dư đạm) trong mô cơm• Bón đạm (urê, DAP, phân gà, phân cá) trong giai đoạn nuôi trái làm tăng nồng độ NO₃⁻ trong mô.
• Nitrat kết hợp với enzyme polyphenol oxidase → tạo phản ứng ức chế enzyme đường hóa → cơm sượng, nhão, dai.
• Ngoài ra, dư N làm rễ hút nước nhiều hơn đường → cơm nhiều nước, ít ngọt.
Mất cân bằng hormone chín (ethylene – ABA – auxin)• Sầu riêng chín nhờ ethylene nội sinh kích hoạt enzyme thủy phân tinh bột.
• Nếu cây còn ra đọt hoặc đang được nuôi bằng GA₃, cytokinin (rong biển) → ethylene bị ức chế → cơm chín không hoàn chỉnh, sượng.
• Hoặc nếu cây stress nặng (thiếu nước, nắng gắt, bệnh rễ) → ABA tăng quá mức → enzyme bị tê liệt.
Rối loạn vi sinh vật vùng rễ• Rễ sầu riêng rất nhạy, khi đất bị chua hoặc thiếu vi sinh có lợi, khả năng tổng hợp enzyme chuyển hóa (đặc biệt là phosphatase và invertase) giảm → cây không vận chuyển đủ đường → cơm nhạt, sượng.
• EMI Care xác định đây là nguyên nhân sâu xa khiến nhiều vườn “chăm tốt vẫn sượng”
Các yếu tố ngoài sinh lý làm nặng thêm sượng trái
+ Mưa nhiều, ngập úng trước thu hoạch 
Giảm oxy vùng rễ, hư tế bào cơm
Giảm oxy vùng rễ, hư tế bào cơm+ Thu hoạch sớm hoặc bảo quản lạnh Quá trình chín sinh lý bị gián đoạn
Quá trình chín sinh lý bị gián đoạn+ Bệnh nấm rễ, tuyến trùng Rễ yếu, cây không vận chuyển dinh dưỡng
Rễ yếu, cây không vận chuyển dinh dưỡng+ Thiếu ánh sáng trong giai đoạn trái 2 tháng cuối Giảm tổng hợp đường và năng lượng
Giảm tổng hợp đường và năng lượng“Bạn muốn giải pháp toàn diện, hãy liên hệ tới EMI NHẬT BẢN”
