Phòng và trị bệnh dịch tả ở bò

Một trong những bệnh nguy cấp và gây thiệt hại nặng nề nhất cho bò thịt và những loại gia súc nuôi khác đó chính là bệnh dịch tả. Đây là một loại bệnh truyền nhiễm cấp tính, lây lan rất mạnh và nguyên nhân là do virus. Bệnh phát quanh năm nhưng thời điểm tập trung là mùa hè và cuối hè đầu thu.

Virus dịch tả là loại virus thích nghi trên niêm mạc ruột, niêm mạc ống tiêu hóa, gây hoại tử, viêm, tụ máu loét niêm mạc ruột.

Bệnh dịch tả lây trực tiếp từ bò bệnh sang bò khỏe, qua các đường tiếp xúc, thức ăn, chất thải và dịch bài xuất chứa mầm bệnh.

Triệu chứng của bệnh dịch tả ở bò

Bò bị bệnh dịch tả

Thời gian ủ bệnh dịch tả trung bình là từ 3 – 9 ngày, nhưng cũng có khi có thể kéo dài lên tới 12 – 15 ngày.

Bò mắc dịch tả sẽ bị bệnh ở 4 dạng thể:

Thể siêu cấp tính:

• Thể này cực kỳ nguy hiểm vì chỉ diễn ra khoảng 12-24 giờ.
• Bò mắc bệnh sẽ lăn ra chết mà có thể chưa hề có các biểu hiện bệnh lâm sàng.
• Trường hợp này thông thường chỉ thấy niêm mạc ruột bò có biểu hiện xung huyết, đỏ thẫm.

Thể cấp tính:

• Bò sốt cao đến 40-41 độ C trong 3-4 ngày, biểu hiện ủ rũ, bò mệt nhọc, ăn ít hoặc bỏ ăn.
• Triệu chứng bệnh: niêm mạc mắt, mũi, miệng đỏ thẫm, có các chấm xuất huyết nhỏ sau đó mọc các mụn nhỏ, kích thước bằng hạt kê tạo thành từng đám, có màu xám.
• Bò bệnh sốt cao, đi táo, khi nhiệt độ của bò hạ thì đi ỉa lỏng.
• Phân lỏng màu nâu đen trong phân có lẫn máu và màng giả. Bò bệnh gầy tọp và sau đó sẽ bị chết do mất chất và kiệt sức.
• Thời gian bệnh 7-8 ngày, tỷ lệ chết rất cao, 90-100%

Thể mãn tính: 

• Các triệu chứng rõ nhất là suy nhược, đi xiêu vẹo, ỉa táo ỉa lỏng luân phiên và kéo dài hàng tháng không hết.
• Đa số chết do kiệt sức, một số con có thể lành nhưng khi hồi phục thì vẫn là ổ chứa virút, là mầm phát và lây lan ra môi trường.

Các bệnh tích phát hiện chủ yếu ở bộ máy tiêu hoá: niêm mạc miệng bò, dạ múi khế bò, van hồi manh tràng bò, ruột bị tụ máu và trên niêm mạc có những vết loét kích thước như hạt kê màu vàng xám hay đỏ tím.

Gan bò màu vàng úa và mềm dễ nát. Túi mật bò sưng to, trên niêm mạc túi mật bị tụ máu và xảy ra hiện tượng xuất huyết. Các bộ phận như lá lách, thận của bò, màng treo ruột bị sưng, bị tụ máu và có biểu hiện xuất huyết tương tự như bị niêm mạc túi mật.

Chẩn đoán bệnh dịch tả

Phương pháp chẩn đoán bệnh dịch tả phải dựa trên những biểu hiện lâm sàng kết hợp với những đặc điểm lây lan nhanh và đặc điểm của địa phương đã từng xảy ra ổ dịch cũ.

Biểu hiện lâm sàng của bệnh dịch tả là bò cùng lúc sốt cao, viêm loét miệng; khi nhiệt độ cơ thể hạ xuống thì bò bị ỉa chảy dữ dội.

Trong trường hợp có nghi ngờ thì nên lấy mẫu máu của con bệnh và tiêm dưới da cho bò khoẻ mạnh. Theo dõi sau khoảng 7 ngày bê phát bệnh với những biểu hiện điển hình thì đó đúng là bệnh dịch tả.

Phòng trị bệnh dịch tả cho bò thịt

Vấn đề hiện nay đó là chưa có một loại thuốc đặc trị nào cho bệnh dịch tả.

Nếu con bệnh chưa ỉa chảy, có thể dùng huyết thanh dịch tả với liều lượng như sau:

• Liều lượng từ 60 đến 100ml/ngày/con bê có trọng lượng dưới 100kg
• Liều lượng từ 100 đến 160ml/ngày/con bò có trọng lượng 100-200kg
• Liều lượng từ 160 đến 200ml/ngày/con bò có trọng lượng trên 200kg
• Có thể sử dụng các loại thuốc điều trị triệu chứng dưới đây:
• Khi bò sốt cao, tiến hành tiêm dưới da thuốc Urotropin 10%, liều lượng 10ml/ngày
• Hạn chế tình trạng ỉa chảy bằng cách cho bò uống thêm các loại lá có vị chát dùng trong đông y như lá ổi, lá sim, lá chè tươi.
• Trường hợp nặng mà bò bị ỉa chảy mạnh, cần phải truyền vào tĩnh mạch dung dịch sinh lý mặn ngọt đẳng trương với liều lượng 1000ml/100kg trọng lượng bò.

Phòng bệnh dịch tả cho bò

Đối với bệnh dịch tả thì các biện pháp phòng bệnh rất quan trọng, hơn là đợi dịch xảy ra rồi mới trị. Khi chưa có dịch dịch tả xảy ra, cần phải tiêm vacxin mỗi năm 1-2 lần cho cả đàn, nhất là tại các ổ dịch cũ, và những khu vực xung quanh các ổ dịch cũ.

Tiêm huyết thanh dịch tả cho bò chưa bị bệnh

Chú ý những vùng có nguy cơ phát dịch cao, lưu ý kết hợp với công tác tổ chức kiểm dịch thật nghiêm ngặt và chú ý tăng cường những biện pháp vệ sinh thú y cho chuồng trại.

Khi phát dịch, cần phải tổ chức kiểm tra phát hiện con bệnh, cách ly ngay để điều trị riêng và hạn chế lây nhiễm sang những con khác.

Tiêm huyết thanh dịch tả cho con bò bị nghi mắc bệnh và tiêm vacxin cho những con bò khoẻ mạnh. Tiến hành việc công bố dịch cho toàn khu vực và tuyệt đối nghiêm cấm hoàn toàn giết mổ, vận chuyển trong thời gian chống dịch.

Những con bò bị chết bệnh do dịch tả phải chôn sâu 2m dưới đất, kết hợp đổ vôi sát trùng diệt virus và lấp đất cẩn thận.

Tiến hành tẩy uế và khử trùng cho chuồng trại bằng hợp chất dung dịch nước pha vôi tỉ lệ 10% hoặc chất crezin 2-3% và để trống chuồng mới vệ sinh khoảng 30 ngày.