Ngô – Bắp

Tên gọi

• Miền Bắc: Ngô
• Miền Nam: Bắp, bẹ
• Danh pháp hai phần: Zea mays

Đặc điểm của cây ngô

• Thời gian sinh trưởng nhanh
• Khả năng chống chịu sâu bệnh cao
• Thích ứng với điều kiện ngoại cảnh khác nhau rất tốt
• Cây ngô có các bộ phận bao gồm: rễ, thân, lá, hoa (bông cờ, bắp ngô) và hạt

Cây ngô con

Bệnh tật và dịch hại

Các loại sâu bọ hại ngô

• Sâu bắp ngô
• Sâu bore thân ngô
• Rệp lá ngô
• Sâu bore ngô châu Âu
• Sâu bore nhỏ thân ngô
• Bọ rễ ngô

Ruộng ngô thời kỳ ra bắp

Các bệnh thường gặp trên cây ngô

• Bệnh than ở ngô
• Bệnh khảm ở ngô
• Bệnh héo lá Stewart
• Bệnh gỉ sắt
• Bệnh héo xanh
• Bệnh đốm lá xám
• Bệnh thối cuống và hạt

Bắp ngô

Các giai đoạn sinh trưởng của cây ngô

Thời kỳ hạt nảy mầm

• ​Đất phải tơi xốp, thoáng khí
• Bắt đầu từ khi hạt hút nước đến khi hạt nảy mầm
• Nước hạt phải hút ít nhất 45% nước so với khối lượng khô của hạt
• Nếu đất quá khô cần làm đất giữ ẩm thì trồng cây mới phát triển được
• Trường hợp đất quá ướt cần phải làm đất tiêu nước
• Nhiệt độ thích hợp trong giai đoạn hạt nảy mầm: 28-30^oC
• Độ ẩm thích hợp cho đất: 60-70-%

Thời kỳ nảy mầm đến 3 lá

• Đất trồng cần là đất tơi xốp, thoáng khí
• Sau khi mầm ngoi lên mặt đất sẽ xuất hiện những chiếc lá đầu tiên. Nếu điều kiện thuận lợi cây sẽ ra 3 lá sau khoảng 5-7 ngày trồng cây.
• Độ ẩm đất : 60 – 70%
• Nhiệt độ thích hợp: 20 – 30^oC.

Thời kỳ cây con (từ 3 lá đến phân hóa hoa)

• Đất trồng cần tơi xốp, thoáng và đủ chất dinh dưỡng để cây hấp thụ tốt nhất
• Khoảng 10-40 ngày sau khi gieo cây sẽ cho ra 3-4 lá, thậm chí 7-9 lá
• Đây là giai đoạn cây có khả năng chịu hạn tốt nên độ ẩm thích hợp là 60-65%
• Nhiệt độ thích hợp 20 – 30^oC, nhiệt độ tốt nhất 25 – 28^oC

Ruộng ngô thời kỳ ra hoa

Thời kỳ phân hóa hoa đến trỗ cờ

• Thân lá phát triển mạnh, cây lớn vọt nhất từ 15 – 20 ngày trước trỗ cờ.
• Phải đầy đủ dinh dưỡng
• Độ ẩm đất 70 – 80%,
• Nhiệt độ thích hợp 24 – 25^oC

Thời kỳ trỗ cờ, tung phấn phun râu

• Đây là giai đoạn quyết định năng suất cây ngô
• Thời gian diễn ra khoảng 10-15 ngày
• Nhiệt độ thích hợp 22 – 25^oC, nhiệt độ quá thấp hoặc quá cao phấn sẽ bị chết

Thời kỳ chín

• Đây là thời kỳ chất dinh dưỡng tập trung từ thân lá vào hạt, kéo dài 35-40 ngày
• Độ ẩm đất thích hợp: 60-70%
• Nhiệt độ trong khoảng  20 – 22^oC.

Kỹ thuật trồng và chăm sóc cây ngô

Đất trồng

• Đất trồng thích hợp cho cây ngô có thể là đất thịt nhẹ đến trung bình, đất phù sa ven sông, đất cát pha, đất bồi ven sông…
• Đất trồng ngô cũng có thể là đất có tầng canh tác từ 30-40cm không bị kết von đá ong
• Đất có khả năng thoát nước tốt để tránh cây bị úng nước
• Độ pH thích hợp cho đất: 6,7-7,5
• Cần cày bừa nhỏ đất, nhặt sạch cỏ.
• Nếu đất rồng 2 vụ lúa thì có thể trồng thêm ngô vụ đông và lên luống ruộng 1- 1,1m, cao 30-40 cm, rãnh luống ruộng 0,3 -0,4m

Gieo trồng ngô

Mật độ và khoảng cách gieo

• Nhóm giống ngắn ngày có mật độ 70.000 – 80.000 cây/ha: khoảng cách 70 x 20 hoặc 50 x 25 cm/cây.
• Nhóm giống trung ngày: 60.000 – 70.000 cây/ha: khoảng cách 70 x 25 cm/cây hoặc 70 x 22 cm/cây
• Nhóm giống dài ngày: 50.000 – 60.000 cây/ha:  khoảng cách 80 x 25 cm/cây hoặc 70 x 25 cm/cây

Chuẩn bị hạt giống và cách gieo

• Bà con cần phơi hạt giống dưới nắng nhẹ giúp hạt hút nước nhanh và kích thích mầm hoạt động. Đối với ruộng 1 ha cần khoảng 15-20kg giống, như vậy tỉ lệ hạt nảy mẩm trên 95%.
• Trên đất đủ ẩm: cần ngâm hạt khoảng 10-12h cho hạt hút no nước.
• Bà con cần thay nước để tránh hạt bị chua khi nhiệt độ cao, sau đó đem ủ hạt cho hạt nứt nhanh rồi đem gieo.

Ngô – một món ăn quen thuộc của người dân Việt

Kỹ thuật trồng xen canh cây ngô

• Vệ sinh đồng ruộng sạch sẽ, xử lý đất thật kỹ và giữ độ ẩm phù hợp
• Để đảm bảo tốt cho cả cây trồng chính và cây trồng xen cần bổ sung lượng phân bón cũng như cách chăm sóc cho cây trồng phù hợp

Trồng Đậu xanh xen Ngô – mô hình canh tác có hiệu quả được áp dụng thành công

• Để đem lại hiệu quả kinh tế cao, bà con cần trồng theo tỷ lệ sau: 1 ngô + 1 đậu tương hoặc 1 ngô + 2 đậu tương hay 1 ngô + 2 lạc thậm chí là 1 ngô + 3 lạc.
• Các hàng lạc bố trí vuông góc với chiều dọc luống được trồng theo mật độ bình thường trừ đi 2 hốc cuối của 2 đầu để thay vào đó 2 hạt ngô.
• Kích thước luống nên để rộng 1 – 1,2m. Chăm sóc, vun xới cho lạc và ngô giống như trồng thuần. Trồng xen như vậy năng suất lạc giảm không đáng kể nhưng có thể tăng thêm 1 – 2 tấn ngô/ha.
• Bà con nên bố trí các hàng ngô theo hướng đông tây, đặt mầm chính tán lá ngô sao các lá tỏa ra vuông góc với chiều dài luống giúp các cây tận dụng tối đa ánh sáng và giúp giảm độ che khuất đối với cây xen phía dưới.
• Thụ phấn bổ khuyết 1-2 lần khi ngô phun râu rộ. Bà con nên cắt cờ khi ngô đã héo râu và tước bỏ lá già khi ngô đã chín sáp.